Είδη διαθλαστικών σφαλμάτων

Τα διαθλαστικά σφάλματα αντιπροσωπεύουν μια από τις πιο κοινές οφθαλμικές διαταραχές που προκαλούν μειωμένη ευκρίνεια όρασης και ποιότητας ζωής. Αυτά τα σφάλματα προκύπτουν λόγω ανωμαλιών στην ικανότητα του ματιού να διαθλά σωστά το φως, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται θολές ή παραμορφωμένες εικόνες. Τα κύρια διαθλαστικά σφάλματα περιλαμβάνουν τη μυωπία, την υπερμετρωπία και τον αστιγματισμό.

Ως προς τη μυωπία, αυτή εκδηλώνεται σε περίπτωση που η διάμετρος του ματιού είτε η κυρτότητα του κερατοειδούς είναι πιο μεγάλη σε σχέση με το φυσιολογικό ή και τα δύο, γεγονός που προκαλεί την εστίαση των ακτινών φωτός μπροστά από τον αμφιβληστροειδή. Βασικό χαρακτηριστικό του συγκεκριμένου διαθλαστικού σφάλματος είναι η θολή όραση σε μακρινή απόσταση. Στην υπερμετρωπία, αντίθετα, η απόσταση μεταξύ του κερατοειδούς και του αμφιβληστροειδούς χιτώνα είναι πιο μικρή από το ευρέως φυσιολογικό, γεγονός που προκαλεί την εστίαση του φωτός πίσω από τον αμφιβληστροειδή. Η υπερμετρωπία είναι συχνά παρούσα από τη γέννηση και μπορεί να μειωθεί καθώς το μέγεθος του ματιού αυξάνεται κατά την παιδική ηλικία.

Σε αντίθεση με άλλα διαθλαστικά σφάλματα, η πρεσβυωπία αναπτύσσεται ως μέρος της φυσικής διαδικασίας γήρανσης, συνήθως ξεκινώντας από την ηλικία των 40 ετών. Σε αυτή την περίπτωση, το μάτι χάνει την ελαστικότητά του, με αποτέλεσμα να καθίσταται ιδιαίτερα δύσκολη η θέαση κοντινών αντικειμένων. Να σημειωθεί ότι η διαθλαστική χειρουργική δε μπορεί να εφαρμοστεί σε περιπτώσεις πρεσβυωπίας, αλλά αντιθέτως έχει ένδειξη η τοποθέτηση πολυεστιακών φακών επαφής. Τέλος, στον αστιγματισμό η επιφάνεια του κερατοειδούς διαθέτει ανομοιογενή καμπυλότητα, γεγονός που καθιστά αδύνατη την ομοιόμορφη εστίαση των εισερχόμενων φωτεινών ακτίνων σε ένα ενιαίο σημείο του ματιού. Αντίθετα, οι ακτίνες διασκορπίζονται με τρόπο που δημιουργούν μια κωνοειδή διασπορά εντός ή εκτός του αμφιβληστροειδούς, προκαλώντας την παραμόρφωση της εικόνας των αντικειμένων τόσο σε μεγάλη απόσταση όσο και σε κοντινή θέαση. Ο αστιγματισμός μπορεί επίσης να προκαλέσει οπτική κόπωση, ιδιαίτερα κατά την ανάγνωση ή την εκτέλεση εργασιών στον υπολογιστή.

Διαθλαστική χειρουργική με τη χρήση laser

Η αποκατάσταση των διαθλαστικών σφαλμάτων πραγματοποιείται σε πρώτη φάση με διορθωτικά γυαλιά ή φακούς επαφής. Εάν ωστόσο το πρόβλημα είναι εκτεταμένο και ο ασθενής επιθυμεί οριστική λύση, τότε έχει ένδειξη η διαθλαστική χειρουργική με τη χρήση laser ή η τοποθέτηση ειδικών ενδοφακών στο εσωτερικό του ματιού. Προκειμένου να αποφασιστεί η κατάλληλη παρέμβαση, διενεργούνται ενδελεχείς προεγχειρητικές μετρήσεις με τη χρήση σύγχρονου εξοπλισμού, ώστε να μελετηθεί λεπτομερώς η τοπογραφία και η οπτική ικανότητα του κάθε οφθαλμού.

Οι χειρουργικές τεχνικές laser για τη διόρθωση των διαθλαστικών σφαλμάτων προσφέρουν στους ασθενείς μια αποτελεσματική εναλλακτική λύση στα γυαλιά οράσεως και τους φακούς επαφής. Αυτές οι τεχνικές χρησιμοποιούν τεχνολογία laser υψηλής ακρίβειας για την αναμόρφωση του κερατοειδούς και τη διόρθωση της μυωπίας, της υπερμετρωπίας και του αστιγματισμού, βελτιώνοντας κατά συνέπεια την όραση. Κατά τη διάρκεια των συγκεκριμένων επεμβάσεων εφαρμόζεται laser υψηλής ακρίβειας για την ακριβή αναμόρφωση του σχήματος του κερατοειδούς – του διαφανούς, μπροστινού μέρους του ματιού που είναι υπεύθυνο για την εστίαση του φωτός στον αμφιβληστροειδή. Η χρήση εξοπλισμού και laser αιχμής επιτρέπει τη διόρθωση με εντυπωσιακή ακρίβεια απλών και σύνθετων διαθλαστικών σφαλμάτων χωρίς να προκαλούνται βλάβες στους παρακείμενους ιστούς.

Τύποι laser που χρησιμοποιούνται στη διαθλαστική χειρουργική

Οι κύριοι τύποι laser που χρησιμοποιούνται στη διαθλαστική χειρουργική είναι το laser excimer και το laser femtosecond. Το excimer laser παράγει μια εξαιρετικά συμπυκνωμένη υπεριώδη φωτεινή ακτίνα, η οποία διευκολύνει τη στόχευση εξαιρετικής ακριβείας. Η ικανότητα στόχευσης της ακτίνας είναι τέτοια, που επιτρέπει την εκτέλεση τομών ακόμη και στο πάχος μιας ανθρώπινης τρίχας. Λόγω της σχεδόν ανύπαρκτης παραγωγής θερμότητας από το excimer laser, ο γύρω ιστός δεν υφίσταται καμία βλάβη και διατηρείται ανέπαφος. Το femtosecond laser από την άλλη πλευρά πρόκειται για υπέρυθρο  laser που χαρακτηρίζεται από την ταχύτατη εκπομπή παλμών, δημιουργώντας πλήρως ελεγχόμενες μικρές αλλαγές στους ιστούς του οφθαλμού. Το αποτέλεσμα που προκύπτει χαρακτηρίζεται συνεπώς από απόλυτη ακρίβεια κι ασφάλεια.

Χειρουργικές τεχνικές

Οι κυρίαρχες χειρουργικές τεχνικές διαθλαστικής χειρουργικής είναι η LASIK και η PRK, η καταλληλότερη εκ των δύο επιλέγεται κατόπιν λεπτομερούς αξιολόγησης. Και οι δύο επεμβάσεις διενεργούνται με την εφαρμογή μόνο αναισθητικών οφθαλμικών σταγόνων τοπικά χωρίς να απαιτείται νοσηλεία. Οι ασθενείς λαμβάνουν εξιτήριο την ίδια μέρα αφού παραμείνουν στην κλινική για διάστημα έως 3 ωρών.

Η επέμβαση LASIK (Laser Assisted in Situ Keratomileusis ή Ενδοστρωματική Κερατοσμίλευση) είναι η πιο διαδεδομένη τεχνική διαθλαστικής χειρουργικής με laser, γνωστή για την αποτελεσματικότητά της και τον γρήγορο χρόνο αποθεραπείας. Η διαδικασία συμβάλλει στη σμίλευση και αναδιαμόρφωση της επιφάνειας του κερατοειδούς, με αποτέλεσμα το εισερχόμενο στον οφθαλμό φως να εστιάσει απευθείας στον αμφιβληστροειδή και όχι μπροστά ή πίσω από αυτόν. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης LASIK, γίνεται αρχικά δημιουργία ενός κερατοειδικού κρημνού ή αλλιώς flap, με τη χρήση ενός μικροχειρουργικού εργαλείου, του μικροκερατόμου ή του femtosecond laser. Το flap διατηρεί τη σύνδεση με τον κερατοειδή μέσω του ενός του άκρου, κι έπειτα ανασηκώνευαι ώστε να διοχετευθεί το laser στον κερατοειδή. Το laser, το οποίο ελέγχεται μέσω υπολογιστή, αναδιαμορφώνει τον υποκείμενο ιστό του κερατοειδούς αφαιρώντας μια προκαθορισμένη ποσότητα ιστού, σμιλεύοντας την καμπυλότητά του. μέσω του laser αφαιρούνται λεπτά στρώματά του κερατοειδούς, ώστε το κεντρικό τμήμα του να αποκτήσει πιο επίπεδη όψη. Στη συνέχεια, πραγματοποιείται επανατοποθέτηση του κρημνού στην αρχική του θέση, ώστε να αποκατασταθεί επιτυχώς το πρόβλημα.

Η διαθλαστική χειρουργική επέμβαση PRK (Φωτοδιαθλαστική Κερατεκτομή) αποτελεί την πρώτη επέμβαση που εφαρμόστηκε για τη χειρουργική διόρθωση της όρασης με χρήση laser. Σε αντίθεση με το LASIK, το PRK δεν περιλαμβάνει τη δημιουργία κερατοειδικού κρημνού. Έτσι, η αναδιαμόρφωση του κερατοειδούς με laser εφαρμόζεται κατευθείαν πάνω στην επιφάνειά του. Πιο συγκεκριμένα, το εξωτερικό στρώμα του κερατοειδούς (το επιθήλιο) αφαιρείται πλήρως για να εκτεθεί ο υποκείμενος κερατοειδικός ιστός, ο οποίος στη συνέχεια αναδιαμορφώνεται με τη χρήση excimer laser, το οποίο αφαιρεί μικρές στιβάδες του ιστού. Το επιθήλιο αναγεννάται φυσικά στην περιοχή που έχει υποστεί θεραπεία μέσα σε λίγες μέρες. Αμέσως μετά την επέμβαση συνήθως έχει ένδειξη η τοποθέτηση ειδικού θεραπευτικού φακού επαφής στον οφθαλμό, ο οποίος παρέχει προστασία στην επιφάνεια του ματιού και καταπραΰνει τυχόν ενοχλήσεις. Η αφαίρεση του φακού πραγματοποιείται τρεις ή τέσσερις μέρες μετά την επούλωση του επιθηλίου του κερατοειδούς.

Οι τεχνικές χειρουργικής με laser για τη διόρθωση των διαθλαστικών σφαλμάτων έχουν φέρει επανάσταση στον τομέα της οφθαλμολογίας, προσφέροντας στους ασθενείς τη δυνατότητα για μια ζωή απαλλαγμένη από την εξάρτηση από τα γυαλιά και τους φακούς επαφής. Η Χειρουργός Οφθαλμίατρος Δήμητρα Πορτάλιου εφαρμόζει την κατάλληλη χειρουργική τεχνική ανά περίπτωση, αφού έχει προηγηθεί φυσικά ενδελεχής διαθλαστικός έλεγχος.