Τι είναι η αλλεργική επιπεφυκίτιδα;

Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα είναι μια μορφή οφθαλμικής αλλεργίας που προκαλείται εξαιτίας της επαφής του επιπεφυκότα με κάποιον αλλεργιογόνο παράγοντα. Εμφανίζεται εξαιτίας μιας αλλεργικής αντίδρασης που προκαλεί φλεγμονή του επιπεφυκότα, του ευαίσθητου ημιδιαφανούς βλεννογόνου που καλύπτει την πρόσθια επιφάνεια του σκληρού χιτώνα του ματιού και το εσωτερικό των βλεφάρων. Σε περίπτωση που κάποιος αλλεργιογόνος παράγοντας έρθει σε επαφή με τον οφθαλμό, πυροδοτείται μια αλλεργική αντίδραση. Η αντίδραση αυτή προκαλεί τη φλεγμονή του επιπεφυκότα, δηλαδή αλλεργική επιπεφυκίτιδα.

Τύποι αλλεργικής επιπεφυκίτιδας

Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα διακρίνεται σε 7 διαφορετικούς τύπους, που διαφέρουν ως προς τη συμπτωματολογία, τα αίτια και τη σοβαρότητά τους. Αρχικά, υπάρχει η οξεία αλλεργική επιπεφυκίτιδα, η οποία εκδηλώνεται με έντονα, αιφνίδια συμπτώματα και διαρκεί για το χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο οφθαλμός έρχεται σε επαφή με τον αλλεργιογόνο παράγοντα. Τα συμπτώματα υποχωρούν σε σύντομο χρονικό διάστημα αφού εξαλειφθεί η επαφή με το αλλεργιογόνο. Η εποχιακή αλλεργική επιπεφυκίτιδα και η ολοετής αλλεργική επιπεφυκίτιδα είναι εξίσου κοινές μορφές, που προκαλούνται από εποχιακά αλλεργιογόνα (όπως η γύρη ή οι κάμπιες) και αλλεργιογόνα με τα οποία έρχεται σε επαφή το πάσχον άτομο όλο το χρόνο (όπως τα ακάρεα της σκόνης και το τρίχωμα των κατοικίδιων), αντίστοιχα. Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα εξ επαφής εμφανίζεται ως απότοκο της επαφής ενός αλλεργιογόνου με την οφθαλμική επιφάνεια. Γενικότερα, τα συμπτώματα αυτών των τεσσάρων τύπων οφθαλμικών αλλεργικών παθήσεων είναι διαχειρίσιμα, ενώ το μόνο πρόβλημα είναι κυρίως η συχνότητα της εμφάνισής τους. 

Υπάρχουν άλλοι 3 τύποι αλλεργικής επιπεφυκίτιδας, η εαρινή κερατοεπιπεφυκίτιδα, η ατοπική κερατοεπιπεφυκίτιδα και η γιγαντοθηλαία επιπεφυκίτιδα. Η εαρινή κερατοεπιπεφυκίτιδα και η ατοπική κερατοεπιπεφυκίτιδα αποτελούν πιο σοβαρές, χρόνιας μορφής παθήσεις που ενδέχεται να προκαλέσουν βλάβη του κερατοειδούς εάν αφεθούν χωρίς θεραπεία. Τέλος, η γιγαντοθηλαία επιπεφυκίτιδα σχετίζεται με τη χρήση φακών επαφής και υποχωρεί συνήθως αυθόρμητα με τη διακοπή της εφαρμογής τους. Έχει λάβει το όνομά της εξαιτίας του σχηματισμού θηλών στον επιπεφυκότα μεγέθους άνω των 0.3 mm, εξαιτίας της τριβής του.

Συμπτώματα αλλεργικής επιπεφυκίτιδας

Τα συμπτώματα της αλλεργικής επιπεφυκίτιδας μπορεί να κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά και μπορεί να επηρεάσουν το ένα ή και τα δύο μάτια. Σε αυτά συγκαταλέγονται:

• ο κνησμός
• η ερυθρότητα, η οποία προκαλείται από τη διαστολή των αιμοφόρων αγγείων του επιπεφυκότα
• η δακρύρροια
• οι βλεννώδεις εκκρίσεις
• το αίσθημα καύσου
• το οίδημα των βλεφάρων σε πιο σοβαρές περιπτώσεις
• η ευαισθησία στο φως
• η θολή όραση

Τα συμπτώματα μπορεί να είναι εποχιακά, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που σχετίζονται με αλλεργιογόνα όπως η γύρη, ή πολυετή, όπου η επαφή με το αλλεργιογόνο (π.χ. ακάρεα σκόνης, τρίχωμα κατοικίδιων) υφίσταται καθ’όλη τη διάρκεια του χρόνου. Τα συμπτώματα εκδηλώνονται σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά την επαφή με το αλλεργιογόνο, ενώ συχνά συνυπάρχουν με τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας.

Επιλογές θεραπείας για την αλλεργική επιπεφυκίτιδα

Η θεραπεία για την αλλεργική επιπεφυκίτιδα στοχεύει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και, εάν είναι δυνατόν, στην πρόληψη της επανεμφάνισής τους. Το πρώτο βήμα περιλαμβάνει την αποφυγή των αλλεργιογόνων που προκαλούν τα συμπτώματα. Ιδίως εάν πρόκειται για εποχική αλλεργική επιπφυκίτιδα, η προστασία των ματιών με γυαλιά ηλίου και καπέλο με φαρδύ γείσο βοηθά στην αποτροπή της επαφής του αλλεργιογόνου με τον οφθαλμό. Επίσης, μετά από πολύωρη παραμονή σε εξωτερικό χώρο, είναι σημαντική η πλύση των ματιών με άφθονο νερό αμέσως μετά την επιστροφή στο σπίτι. 

Τα αντιισταμινικά χάπια και οι οφθαλμικές σταγόνες μπορούν επίσης να συνδράμουν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της αλλεργικής επιπεφυκίτιδας. Ευεργετική δράση έχουν επίσης και τα κορτιζονούχα κολλύρια. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ούτε οι οφθαλμικές σταγόνες ούτε τα κορτιζονούχα κολλύρια για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Ιδίως τα κολλύρια που περιέχουν κορτιζόνη θα πρέπει να αποφεύγονται μετά από ένα διάστημα κι έπειτα, καθώς η παρατεταμένη χρήση τους αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης σοβαρών παρενεργειών όπως το γλαύκωμα και ο καταρράκτης. Η Χειρουργός Οφθαλμίατρος Δρ. Δήμητρα Πορτάλιου προτείνει τα κατάλληλα μέτρα αντιμετώπισης των συμπτωμάτων που προκαλεί η αλλεργική επιπεφυκίτιδα, με σκοπό τη διαφύλαξη της υγείας των οφθαλμών.